-

Gezichtsverlies vermijden

•  Het vermijden van gezichtsverlies
•  Beleefdheid
•  De begroeting
•  Gedrag in de dagelijkse omgang
•  Eetgewoonten
•  Open House


Het vermijden van gezichtsverliesOmhoog

De vele verschillende beschavingsvormen van Maleisië zijn voor de bezoeker wellicht juist dan verwarrend als hij tracht zijn gedrag aan te passen aan de dagelijkse omgang met vertegenwoordigers van de verschillende bevolkingsgroepen.
Over het algemeen ziet men een faux pas van de gast royaal door de vingers. Niettemin is het raadzaam onderstaande adviezen ter harte te nemen om echte blunders te vermijden en, juist in Azië erg belangrijk, geen gezichtsverlies te lijden.


BeleefdheidOmhoog

Over het algemeen worden personen die ouder zijn en/of onmiskenbaar een maatschappelijk gelijke of hogere positie innemen duidelijk gerespecteerd. Evenals in ander Aziatische landen worden ook in Maleisië familieleden binnen de vooral op het land behoorlijk grote families aangesproken met hun positie binnen de familie ("oudere broer", "tante"). Wie een titel draagt, wil daarmee ook aangesproken worden. Als de vreemdeling zich in alle omstandigheden vriendelijk en beleefd gedraagt wordt dat door willekeurig welk lid van een bevolkingsgroep zeer gewaardeerd en kan het onwillekeurig gemaakte fouten compenseren.
Nooit laat je iemand komen door met je wijsvinger in de lucht te gebaren, maar door met alle vingers die naar beneden wijzen afwisselend naar je toe en van je af te bewegen. Evenmin wijs je met uitgestoken wijsvinger naar anderen. Dat komt zelfs bij ons agressief en nogal onbeleefd over. Een decent gestrekte duim of een hand die de juiste kant op wijst zegt voldoende. Even de lippen tuiten en onopvallend naar de betreffende persoon kijken is ook een teken van gepast respect.


De begroetingOmhoog

Bij het begroeten en elkaar voorstellen gedragen de Maleisiërs zich niet volgens al te strenge regels. Belangrijk is echter ook hier dat oudere personen nadrukkelijk gerespecteerd dienen te worden. De jongere groet als eerste met de salam, de Maleisische groet.
Europeanen waarderen een stevige hand. Dat is in Maleisië geheel anders: bij een begroeting wordt de handpalm even aangeraakt, soms alleen met de vingertoppen. Dan komt het belangrijkste deel van het gebaar. Een of beide handen wijzen naar het hart of in ieder geval naar de onderste helft van het gezicht. Zo wordt de oprechtheid van de begroeting en de daarmee verbonden wensen benadrukt.
Soms wisselen de Maleisiërs de salam alleen uit met mensen van hetzelfde geslacht, bijvoorbeeld als de personen in kwestie zich reeds gereinigd hebben voor hun gebeden. Als ze daarna personen van het andere geslacht zouden aanraken, zouden ze zich opnieuw moeten wassen.
Over het algemeen geldt dat het in Zuidoost-Azië niet gebruikelijk is dat mannen en vrouwen, uitgezonderd goede vrienden en familie, elkaar de hand schudden.
Chinezen groeten vaak alleen met een licht hoofdknikje en een glimlach, terwijl Indiërs op de voor hen traditionele manier groeten: ze leggen beide handen als bij het bidden tegen elkaar, brengen ze tot onder hun kin en buigen.


Gedrag in de dagelijkse omgangOmhoog

Een particulier huis, al is het nog zo klein en eenvoudig, dient men nooit met schoenen aan binnen te gaan. Hetzelfde geldt voor moskeeën en tempels, en in paleizen en musea voor bepaalde ruimtes. Zelfs al zeggen de eigenaren beleeft dat de schoenen niet uit hoeven, dan wordt het toch gewaardeerd als je het huis op kousenvoeten of met blote voeten betreedt.
Het hoofd van een mens geldt overal in Azië als zetel van de ziel en is daarom taboe. Het geldt als onbehoorlijk als je iemands hoofd aanraakt. Ook over een kinderhoofdje aaien wordt als iets vreemds beschouwd, hoe aardig een dergelijk gebaar ook mag lijken. Wees niet verbaasd als de kapper in Maleisië eerst vraagt of hij aan je hoofd mag zitten alvorens hij begint.
Vreemdelingen dienen ook een zekere terughouding te betrachten als ze elkaar in Maleisië in het openbaar willen kussen; zoiets is bij ons in het westen uiteraard aan de orde van de dag maar in Maleisië wekt een dergelijke handeling bevreemding. Het is nu eenmaal zo dat zelfs een onschuldig begroetingskusje op de wang bij Maleiers gêne en onzekerheid teweeg kan brengen.
Echt beledigend is het om rond te lopen in gedurfde badkledij. Niet alleen buiten in de steden en dorpen, maar ook in restaurants, binnenshuis, in tempels en moskeeën en zelfs aan het strand moeten bepaalde fatsoennormen in acht worden genomen en kun je niet zomaar doen waar je zin in hebt. Topless zwemmen of zonnebaden is uit den boze en kan helaas vervelende gevolgen hebben.
Als je te gast bent in een Maleisisch huis dan moet je tevoren even oefenen voor de juiste zithouding. Normaal gesproken zit men op de grond. De nonchalante kleermakerszit is even ongepast als het zitten met uitgestrekte benen. Voor een juiste houding dien je je benen dicht bij het lichaam te houden, afgewend van je buurman en diegene die tegenover je zit. Vrouwen dienen hun voeten onder hun rok te verstoppen. Het geldt als buitengewoon onbeleefd als je met je benen over elkaar tegenover een oudere of hoger geplaatste personen zit. Vermijd het om op je hurken te gaan zitten. Deze houding wordt, in het bijzonder onder Chinezen, alleen getolereerd tijdens het gebed en de vraag om vergiffenis. In andere gevallen is het vernederend voor degene die neerknielt en lijdt deze bijgevolg gezichtsverlies.
'Gezichtsverlies" ja of nee, daar draait in Azië het hele maatschappelijke verkeer om.
Het is onbehoorlijk en onopgevoed om een ander voor schut te zetten, hem zonder omwegen rechtstreeks op fouten aan te spreken of zelfs in het openbaar op iemand kritiek te leveren. Binnen onze cultuur wordt duidelijke taal juist gewaardeerd als het om knelpunten en bepaalde probleemgevallen gaat, wat je dwars zit moet je immers zeggen. In Maleisië is een dergelijk optreden zeer ongepast. Daarom wordt een duidelijk "nee" ook liever vermeden. Een ontwijkend antwoord zoals "misschien" of een "ja" dat niet toestemming geeft, maar gewoon begrip uitdrukt, is een grote hulp als je gezichtsverlies wil voorkomen.
Cadeaus worden in Maleisië ingepakt gegeven. De ontvanger opent ze pas als de gasten vertrokken zijn. Een eventuele teleurstelling blijft dan de gulle gever bespaard, mocht het cadeau niet aanslaan. Iedere partij vermijdt het gezichtsverlies van de anderen.
De linkerhand beschouwt men als in veel landen op aarde als onrein omdat deze hand gebruikt wordt voor sanitaire doeleinden. Gebruik dus altijd je rechterhand als je iets aangeeft of in ontvangst neemt. Deze regels en normen gelden vanzelfsprekend ook in een modern Maleisisch huis.


EetgewoontenOmhoog

Als je zelf mensen voor het eten uitnodigt moet je goed opletten welke gerechten je serveert en niets aan het toeval overlaten. Maleise gasten zijn immers altijd moslim en Indiërs soms ook. Ze mogen daarom geen alcohol en ook geen varkensvlees nuttigen. Andere dierlijke levensmiddelen moeten volgens hun hygiënische regels behandeld zijn. Dat begint al bij het slachten. Indische hindoes eten vaak vegetarisch en drinken geen alcohol. Hindoes die wel vlees eten mogen weer geen rundvlees eten. Ook veel Chinezen eten vegetarisch, anderen eten geen runds- of schapenvlees.
Wie zijn gast dus niet kent kan dus het best veel verschillende gerechten met kip en vis en veel groente opdienen. In plaats van een maaltijd met vaste gangen toe te bereiden doe je er beter aan je gasten een buffet voor te zetten, iets wat in Maleisië in het algemeen wel populair is.
In Maleisische restaurants liggen mes en vork klaar, en bij Chinezen tref je bovendien nog stokjes aan. Traditioneel eten Maleiers en ook Indiërs met de vingers van de rechterhand. Schroom niet het hen na te doen, wanneer de gelegenheid zich voor mocht doen. Er is altijd een kendi, een waterkan, die naast de tafel staat of rondgegeven wordt.
Gebruik uitsluitend de rechthand bij het eten. Als je nog aanvullend wat op wil scheppen, dan kun je wel zonder problemen opscheplepels gebruiken. En omdat aan je rechterhand onvermijdelijk etensresten zullen zitten, mag het opscheppen in dit geval ook met links. Een beleefd "minta maaf" (pardon) eer je een tweede keer opschept geeft aan dat je weet hoe het er in Maleisië aan tafel aan toe gaat.
Voor en na het nagerecht, dat ook met de vingers van de rechterhand genuttigd wordt, worden nog eens de handen gewassen.


Open HouseOmhoog

Open House is een typisch Maleisisch gebruik dat de behoefte naar een goede verstandhouding met buren, vrienden, familie, maar ook vreemdelingen uitdrukt. Het gaat hier om een dag of een paar dagen waarop het eigen huis openstaat voor bezoekers. De aanleidingen daartoe kunnen van velerlei aard zijn; het kan zijn vanwege de verjaardag van de heer des huizes, van de sultan of gouverneur, maar ook omdat het kerst is, of Chinees nieuwjaar als iedere Chinese familie ook vreemdelingen zal uitnodigen, of het is Hari Raya Puasa, als in het huis van een moslim iedereen welkom is.
Voor minder algemene Open House-dagen nodigt de heer des huizes meestal persoonlijk uit, of er worden officiële uitnodigingskaarten rondgestuurd. Bij dergelijke gevallen zijn de aangegeven tijden wel belangrijk.
Open House is inmiddels uitgegroeid tot een erg populaire traditie. Ook andere etnische groepen doen er aan mee. Als je een uitnodiging krijgt mag het antwoord niet te lang op zich laten wachten. Sommige hoger geplaatste personen kondigen hun Open House met veel bombarie aan, bijvoorbeeld over radio of televisie, of in de krant.


- In deze categorie:

•  Religie
•  Religieuze feesten
•  Eten in Maleisië
•  Cultuur
•  Winkelen
•  Reistips
-